Aragtiyaha iyo Jaadadka Hoggaaminta
Saddex baa madaxnimo
(hoggaamin) kaa qaada, 1. Gar eexo, 2. Guddoon jilicsan iyo 3. Gacan gudhan –
Maahmaah Soomaaliyeed.
Inta aynaan faaqidin hoggaamintii nebi Maxamed NNKA, waa lagama maarmaan in aynu gogol xaadh uga dhigno aqoonta guud ee hoggaaminta iyo aragtiyaha ku xeeran. Qaybtan waxa aynu dul istaageynaa hoggaamiyaha iyo qeexitaannadiisa, hoggaamintu ma dhalashaa mise waa barasho iyo aragtiyaha hoggaaminta iyo hoggaamiyaha ee marxalado door ah.
Hoggaamiye iyo Maamule
Hoggaamintu waa habka hal
qof uu dad badan ugu sameeyo ujeeddo iyo jiho, ugu kaxeeyo qofkaasi kooxdaas
jihadaas iyaga oo dedaal iyo ka go'naasho ugu jira. -Jaques E. &
Clement, S.D. ‘Executive Leadership: a practical guide to managing complexity’
Cambridge, MA: Carson-Hall & Co. Publishers (1994, p.4)
Labada eray ee hoggaamin
iyo maamulid ama hoggaamiye iyo maamule ayaa marar badan dadka qaar isku si u adeegsadaan.
Waa halka isdhaafka ku saabsan hoggaaminta iyo maamulidda mararka qaar ka soo
unkanto. Guud ahaan labadan eray ee maamule iyo hoggaamiye astaamaha ay
xambaarsanyihiin aad bay u kala duwanyihiin.
Qeexitaannada labada eray
qudhooda ayaa mararka qaar isku ekaada oo ka qayb noqda kala saarid la’aanta faahfaahintooda. Qeexitaannada ugu sahlan marka aynu soo koobno ayaa ay kala noqonayaan:
Maamule:
Maamule
waa qof ka masuula wax. Maamuleyaashu waxay dabagalaan/ilaaliyaan waaxaha shirkadaha ama ay hagaan shaqaalaha u
shaqeeya. – Qeexidda Encyclopedia
Dictionary.
Qeeixtaannada badan ee kala
geddisan marka la isku soo xooriyo waxa ay ku soo ururaysaa: Maamule waa qof
qorsheeya, habeeya isla markaana tashiila hantida dadeed iyo ta agab ee xafiis
leeyahay. Isla jeerkaasna xaqiijiya in ujeeddooyinka shikraddu/xafiisku yihiin
kuwo la gaadhay iyada oo la raacay shuruucda u taalla xafiiska ama shirkadda.
Hoggaamiye:
Hoggaamiyuhu waa ka
yaaqaanna waddada, raaca waddadaas isla markaana (Dadka la
socda) tusa waddadaas. - John C. Maxwell.
Hoggaamiyuhu waa qof leh
astaamo shan ah: 1. Awoodda rogrogidda, 2. Curinta afkaaraha, 3. Dhiiranaan, 4.
Daacadnimo, 5. Damac iyo han. 6. Deegaan hoggaamineed ku koray. – Dr. Dariq
Suweydaan, Kulan dadweyne, Astaamaha hoggaamiyaha.
Waa qeexitaanno afar ah oo
ka mid ah siyaalaha loo qeexo farqiga u dhexeeya hoggaamiyaha iyo maamulaha.
Shaxda hoos ku taallaa ayaa faahfaahinaysa kala duwanaanshaha hoggaamiyaha iyo
maamulaha, is garabdhigna ku samaynaysa tilmaamohooda.
Maamule
|
Hoggaamiye
|
Qaanuunka
ayuu adeegsadaa
|
Qaanuunka
ayuu dejiyaa
|
Hawsha
ayuu daneeyaa
|
Dadka
ayuu daneeyaa
|
Dadka
ayaa u shaqeeya
|
Dadka
ayaa raaca
|
Abaabul
buu sameeyaa
|
Dhiirrigelin
buu sameeya
|
Wuu
amraa
|
Wuu
bogaadiyaa
|
“Aniga”
buu isticmaalaa
|
“Innaga”
buu isticmaala
|
Xigshada
shaxda: https://www.slideshare.net/umarungta14/leader-vs-manager-25979077
Shaxda kore waxa ay si fudud innoogu kala soocaysaa
labada dhaqan ee hoggaamiyaha iyo maamuluhu sida ay u kala duwanyihiin.
In aynu shaxdan maskaxda ku haynaa waxa ay innaga kaalmeynaysaa in aynu ku
cabbirno hab-dhaqankii nebi Maxamed (NNKA) iyo hoggaamintiisii.
Hoggaamiye: Dhalasho mise barasho
Arrinta xiisaha leh ee mawduuca hoggaaminta kolka laga
warramayo laga doodo ayaa ah hoggaamintu ma u dhalashaa mise waa barasho? Waa
dood baaxad leh oo aragtiyo kala geddisan laga qabo
La soco....
Saddaam Xuseen Carab
saddamcarab@gmail.com